در همه کشورها، نقش دولت‌ها در امدادرسانی پس از وقوع حوادث طبیعی بسیار پررنگ است. این امر دلایل مختلفی دارد که می‌توان از جمله آن‌ها به منابع در اختیار دولت و نیز اعتماد بیشتر جامعه به هدایت دولتی اشاره کرد. اما این به معنی عدم نیاز به مشارکت و آمادگی شهروندان یک جامعه در مقابله با حوادث طبیعی نیست.
در چنین شرایطی، به خصوص اگر دارای نیازهای ویژه‌ای هستیم، لازم است تا در حد امکان، تمهیداتی را از پیش بیندیشیم و فکر کنیم که در هنگام یک حادثه طبیعی چه کار‌هایی می‌توانیم انجام بدهیم و در چه زمینه‌هایی نیاز به کمک داریم. البته این تصمیم‌گیری بستگی به امکانات و توانایی‌ها و محدودیت‌های ما هم دارد.
در ادامه، دو ابزار ساده برای کسب آمادگی با این شرایط را معرفی می‌کنیم. ابزار اول یک پرسشنامه است که به شما کمک می‌کند برای سنجش توانایی خود در یک دوران بحرانی، فهرستی از نیاز‌ها و منابعی که دارید تهیه کنید.
ابزار دوم، یک چک لیست شامل اطلاعات لازم برای مقابله با شرایط اضطراری است.
۱- پرسشنامه نیازسنجی
درباره این سؤال‌ها فکر کنید و جواب‌های خود را به صورت نوشتاری یا فایل صوتی، با شبکه حمایتی خود به اشتراک بگذارید. به این صورت شبکه حمایتی شما متوجه می‌شوند که در شرایط اضطراری مثل بلایای طبیعی، چگونه باید به کمک شما بیایند. جواب‌های‌تان باید شامل توصیفی از توانایی‌های فیزیکی شما و کمک‌هایی که در زمان‌‌های اضطراری نیاز دارید باشد. برنامه خود را بر اساس کمترین سطح کنشی که انتظار دارید تهیه کنید.
زندگی روزمره
مراقبت‌های شخصی: آیا شما برای کار‌هایی مانند شست و شو و نظافت نیاز به کمک دارید؟ آیا از ابزار خاصی برای لباس پوشیدن استفاده می‌کنید؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
آب: چه کار می‌کنید اگر آب برای چند روز قطع شود یا نتوانید آب را گرم کنید؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
ابزار کمکی مراقبت‌های شخصی: آیا شما از صندلی حمام، نیمکت وان، یا ابزار مشابهی استفاده می‌کنید؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
ابزار کمکی برای غذا خوردن: آیا شما از ابزار خاصی برای خوردن و تهیه غذا استفاده می‌کنید؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
وسایل برقی: چگونه بدون برق از ابزار الکترونیک مانند دستگاه دیالیز یا آسانسور برقی و غیره استفاده خواهید کرد؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید:
جابهجایی
آوار ساختمان بعد از فاجعه: در صورت وقوع فاجعه‌ای که منجر به تخریب بخشی از ساختمان محل سکونت‌تان شود، چگونه به آوار و خاکروبه و گل و لای به جای مانده بعد از آن در خانه خود رسیدگی می‌کنیم؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
تردد – آیا شما برای تردد نیاز به ماشین و وسیله مناسب‌سازی‌شده دارید؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
کارهای روزمره – آیا خودتان کارهای روزمره مانند خرید را انجام می‌دهید؟ اگر کسی در انجام این کارها به شما کمک می‌کند (مثلا برای خرید یا تهیه دارو) فکر می‌کنید بعد از یک فاجعه طبیعی این روند چطور پیش خواهد رفت؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
تخلیه
خروج از ساختمان: آیا برای ترک منزل یا محل کار خود نیاز به کمک دارید؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
خروجی‌ها: اگر آسانسورها کار نکنند یا به هر دلیلی قابل استفاده نباشند، آیا راه‌های دیگری – مانند پنجره – برای خروج از ساختمان برای شما وجود دارد؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
دسترسی به کمک: چگونه برای خروج از ساختمان درخواست کمک خواهید کرد؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
ابزار توان‌بخشی: اگر به ابزار توان‌بخشی خود برای حرکت دسترسی ندارید، را‌ه‌کار جایگزین چیست؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
دسترسی به رمپ (سطوح شیب‌دار): اگر رمپ‌های مناسب‌سازی شده برای افراد دارای معلولیت خراب شده باشد چه امکان دیگری برای جابهجایی قابل جایگزینی است؟
کمک‌هایی که در زمان بروز بحران نیاز دارید را لیست کنید.
۲- چک لیست آمادگی در برابر حوادث طبیعی
برنامه‌ریزی شخصی برای رویارویی با بلایا و حوادث طبیعی موارد زیادی را شامل می‌شود. در ادامه چک لیستی از این موارد را آماده کرده‌ایم. به این لیست نگاه کنید و اطلاعات لازم را در لیست اضافه کنید. لازم نیست همه این قسمت‌ها را در یک نشست پر کنید. هر قسمت را که پر کردید تاریخ تکمیل آن قسمت را در کنارش بنویسید. این فهرست را به طور مرتب هر از چند گاهی مرور و به روز کنید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ فهرست اطلاعات اضطراری
– شماره تماس‌های اورژانس، آتش‌نشانی و پلیس
– شماره تماس‌ها و اسامی افراد نزدیک به شما که در شبکه حمایتی‌تان هستند
– شماره تماس‌ها و نام فامیل یا دوستانی که حداقل در فاصله ۱۵۰ کیلومتری از شما زندگی می‌کند
– اگر معلولیتی دارید که بر نحوه ارتباط شما با سایرین اثر می‌گذارد در این فهرست بنویسید که بهترین شیوه ایجاد ارتباط با شما چیست.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ فهرست اطلاعات پزشکی
– نام و شماره تماس پزشکتان
– فهرستی از داروهایی که استفاده می‌کنید
– فهرستی از دستگاه‌ها و ابزار کمکی مورد نیازتان
– فهرست حساسیت‌های دارویی و غذایی
– دشواری‌های ارتباطی و ادراکی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ به همراه داشتن کپی کارت بیمه و اطلاعات مربوطه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ به همراه داشتن ذخیره هفت روزه (حداقل) دارو‌های ضروری خود
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ به همره داشتن کپی نسخه‌های دارویی خود
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ از پزشکتان بپرسید که در صورت عدم دسترسی به دارو‌های خود چه کار باید بکنید و این‌که دارو‌های شما تا چه مدتی موثر خواهند ماند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ هر چند وقت یک بار باید دارو‌های ذخیره شده خود را عوض کنید (وقتی این لیست را مرور می‌کنید حتما مواردی که لازم است به روز شود را مد نظر داشته باشید)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ شناسایی مکان‌های امن در صورت:
– زلزله
– گردباد
– طوفان
– سیل
– آتش‌سوزی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ نصب حداقل یک حس‌گر (sensor) دود و کربن مونکساید در هر طبقه خانه و ورودی اتاق خواب‌ها
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ شناسایی مکان فیوز و شیر اصلی آب و گاز خانه و چگونگی استفاده از آن‌ها
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ شناسایی حداقل دو راه خروج از هر اتاقی در خانه و ساختمان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ تهیه نقشه از خانه خود و راه‌های خروجی به کمک شبکه حمایتی خود
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ تمرین خروج از راه‌های مختلف از ساختمان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ حتما ابزار‌های کمکی که در زمان خروج به آن‌ها نیاز دارید را مشخص کنید
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ آماده باشید که به امدادرسانان دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌های کوتاه و دقیق برای دسترسی و خروج از ساختمان و… بدهید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ اگر رانندگی نمی‌کنید با شبکه حمایتی خود صحبت کنید که در صورت دستور خروج از منزل یا محل کار برنامه شما چه خواهد بود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ از مرکز اورژانس محلی خود بپرسید که آیا آن‌ها به افراد دارای معلولیت در زمان بروز حوادث طبیعی کمک می‌کنند و چگونه می‌شود از این سرویس استفاده کرد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ از برنامه‌هایی که احیانا ساختمان مسکونی /محل کار شما در صورت بروز حوادث طبیعی دارد آگاه باشید. حتما همین امروز با افراد مرتبط صحبت کنید و اگر برنامه‌ای وجود ندارد، حتما برای آماده سازی در برابر حوادث احتمالی اقدام کنید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ مکان ثانویه‌ای برای استفرار مد نظر داشته باشید .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ برنامه‌ای برای نگه‌داری از حیوانات خانگی خود داشته باشید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ برنامه‌ای برای نگه‌داری از حیوان کمکی خود داشته باشید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ذخیره اقلام مهم و حیاتی اولیه مانند آب برای نوشیدن، غذا و کالا‌های دیگر برای سه تا هفت روز .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ جعبه کمک‌های اولیه برای خانه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ جمع‌آوری ابزار‌های کمکی و کالا‌های مهم مربوط به معلولیت خود
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ به همراه داشتن وسایلی که برای آماده‌سازی در برابر حوادث طبیعی تهیه کرده‌اید
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ اگر خودرو دارید، آماده‌سازی و تجهیز ماشین به امکانات لازم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ژنراتور برقی و سوخت برای ابزار کمکی برقی خود
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ از شرکت برق محلی خود بپرسید و درخواست کنید که به اتصال برق افراد دارای معلولیت اولویت دهد
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ جمع‌آوری ابزار تعمیر صندلی چرخ‌دار یا وسایل توان‌بخشی دیگری که احیانا استفاده می‌کنید
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (اگر از صندلی چرخ‌دار استفاده می‌کنید) تهیه دستکش‌های ضخیم برای استفاده از صندلی چرخ‌دار در مناطق تخریب شده
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ باتری اضافی برای صندلی چرخ‌دار برقی